Veiligheid op de werkvloer: Van arbeidsveiligheid tot risico management

Wat is veiligheid op de werkvloer?

Veiligheid op de werkvloer, ook wel arbeidsveiligheid, heeft één belangrijk hoofddoel: arbeidsongevallen voorkomen. Arbeidsveiligheid draait om het beperken van risico’s, en het zoeken naar de veiligste manier om risicovolle activiteiten op het werk uit te voeren. 

Arbeidsveiligheid kan nauw samenhangen met gezondheid op de werkvloer (denk maar aan de juiste bescherming bij blootstelling aan schadelijke chemische stoffen) en ergonomie (bijvoorbeeld de juiste houding bij het tillen en dragen van zware lasten, of het voorzien van de juiste arbeidsuitrusting).

Om de arbeidsveiligheid te garanderen worden preventieve maatregelen genomen, duidelijke regels opgesteld, de juiste arbeidsuitrustingen voorzien en de arbeidsomstandigheden en -omgeving aangepast met oog op de veiligheid van alle werknemers.

Wetgeving: Arbeidsveiligheid in kader van de welzijnswet

Arbeidsveiligheid of veiligheid op de werkvloer is een van de belangrijkste welzijnsdomeinen. De welzijnswet bepaalt dat werkgevers zich moeten inspannen om de werkomgeving zo veilig mogelijk te maken. 

De werkgever doet dat niet alleen. Hij moet een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW) oprichten. In de meeste gevallen zal het bedrijf zich ook moeten aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW).

Belang: Hoe belangrijk is een veilige werkomgeving?

Het spreekt voor zich dat het vermijden van arbeidsongevallen een enorm belangrijk gegeven is. Een arbeidsongeval heeft zware consequenties voor de betrokken werknemer(s), hun families en collega’s. Een ongeval kan daarnaast ook gepaard gaan met juridische kwesties, een vermindering in de productiviteit van het bedrijf, hoge kosten en een negatieve impact op het algemeen welzijn op het werk.

Logischerwijs is inzetten op de maximalisatie van de arbeidsveiligheid de beste manier om arbeidsongevallen te beperken. Als bedrijf is het dus cruciaal om te investeren in veiligheid op de werkvloer.

Wat betekent veiligheid op de werkvloer concreet?

Veiligheid om het werk omvat 3 belangrijke aspecten: veiligheid van de werkomgeving, de arbeidsmiddelen, en het gedrag op de werkvloer.

Veilige werkomgeving

Een goede werkomgeving is veilig en gezond. Welke maatregelen de veiligheid verbeteren, is natuurlijk volledig afhankelijk van de activiteiten waarmee de werknemers binnen het bedrijf worden belast. Zo zal een veilige elektrische installatie cruciaal zijn op kantoor, en moeten gevaarlijke machines in een industriële omgeving van de nodige beveiliging zijn voorzien.

Een veilige werkomgeving is ingericht met oog op de veiligheid van elk individu dat de arbeidsplaats betreedt.

Veilige arbeidsmiddelen

Daarnaast moet de werkgever arbeidsmiddelen voorzien waarmee de werknemers hun activiteiten veilig kunnen uitvoeren. Denk aan beschermende uitrusting (van werklaarzen tot veiligheidsbrillen, ook wel PBM of persoonlijke beschermingsmiddelen genoemd), veilige machines en installaties, en duidelijke aanwijzingen voor het gebruik van materialen, installaties en machines.

Veilig gedrag

Goed opgeleide werknemers kunnen hun activiteiten op een veilige, verantwoorde manier uitvoeren. Ze zijn op de hoogte van de risico’s en hun verantwoordelijkheden. Veilig gedrag op de werkvloer verkleint de kans op menselijke fouten. Werkgevers zijn verplicht om hun personeel te voorzien van de nodige opleidingen om hun taken veilig en verantwoord uit te voeren.

EHBO en paraatheid

Gevaar schuilt in een klein hoekje, en een ongeval is nooit ver weg. Als er iets fout loopt op de werkvloer, moet de omgeving daarop zijn voorzien. Eerste hulp kan het verschil tussen leven en dood betekenen. Een veilige werkomgeving is goed voorbereid en beschikt over vaste procedures om fouten op te vangen. Voorkomen is beter dan genezen, maar een voorbereid werkgever is er 2 waard.

Welke risico’s zijn er?

Elke werkomgeving kent andere risico’s. De risico’s op kantoor verschillen hevig van die op een bouwwerf. Hieronder vindt u de top 5 van de meest voorkomende risico’s op de werkvloer.

1. Vallen. Van hoogtewerkers tot kantoormedewerkers die de trap gebruiken om hun bureau te bereiken: vallen is voor elke werknemer een reëel gevaar.
2. Gereedschap en machines. Met veiligheidszones, afbakeningen en duidelijke instructies verloopt het gebruik van machines en gereedschap veilig en verantwoord.
3. Vallend en zwaaiend materiaal. Een fout gestockeerde dossierdoos, of een hamer die van een stelling valt: met de juiste richtlijnen op het werk kunnen zulke risico’s eenvoudig vermeden worden.
4. Aanrijdingen. Een mix van voetgangers en voertuigen creëert een bron van risico’s.
5. Gevaarlijke stoffen. Duidelijke aanduidingen en aanwijzingen, een veilige omgeving én de juiste preventieve maatregelen kunnen het risico op ongevallen met gevaarlijke stoffen drastisch verkleinen.

Wat na een arbeidsongeval?

Hoe u te werk gaat na een arbeidsongeval, is afhankelijk van de ernst van het ongeval:

• Bij een licht arbeidsongeval is de werknemer nog arbeidsgeschikt is en volstaat minimale zorg.
• Bij een gewoon arbeidsongeval heeft het slachtoffer de behandeling van een arts of specialist nodig.
• Een ernstig arbeidsongeval heeft ernstige letsels of de dood tot gevolg.

Elk arbeidsongeval (licht, gewoon of ernstig) moet binnen de 8 kalenderdagen aangegeven worden bij de arbeidsongevallenverzekeraar. 

Een licht arbeidsongeval wordt opgenomen in het eerstehulpregister. Aangifte bij de arbeidsinspectie is niet nodig.

Een ernstig ongeval zonder blijvend letsel moet binnen de 10 kalenderdagen gemeld worden bij de arbeidsinspectie. Ernstige arbeidsongevallen met blijvend letsel of de dood tot gevolg moeten onmiddellijk aangegeven worden bij de arbeidsinspectie. Dat kan telefonisch of per e-mail.

Gaat het om een uitzendkracht? Dan moet de opdrachtgever de arbeidsinspectie binnen de 15 kalenderdagen contacteren.

Geef arbeidsongevallen ook aan bij de interne of externe preventieadviseur.

Veiligheidsanalyse na ongeval

Als werkgever doet u er goed aan om na een arbeidsongeval de interne of externe preventiedienst (IDPBW of EDPBW) in te schakelen. Zij bestuderen de omstandigheden van het ongeval en stelt indien nodig bijkomende preventiemaatregelen op.

Hoe creëert u een veilige werkomgeving?

Als werkgever staat u in voor de veiligheid op het werk. Van zodra u een werknemer aanneemt (of dat nu voltijds, deeltijds of via een interimkantoor is), moet u ook een IDPBW oprichten en zich aansluiten bij een EDPBW. Die diensten zullen, onder leiding van de preventieadviseur, verantwoordelijk zijn voor het opstellen en naleven van het welzijnsbeleid.

Volgende zaken zijn relevant bij het waken over de arbeidsveiligheid.

Risicomanagement en preventie: Duidelijke regels omtrent veiligheid en gezondheid op het werk

Risicomanagement betreft het identificeren, inschatten en voorkomen van risico’s. Een goed beeld vormen van de relevante veiligheidsrisico’s maakt het een stuk eenvoudiger om een gericht preventief beleid op te stellen en door te voeren.

Behaviour Based Safety: Sociale veiligheid

De BBS (Behaviour Based Safety) methode bekijkt hoe en waarom medewerkers reageren op elementen binnen het bedrijf. De focus ligt op het gedrag van de werknemers. BBS bestudeert de manieren waarop menselijke fouten voorkomen kunnen worden, en hoe de bedrijfscultuur kan bijdragen aan een veilige werkomgeving.

Integraal risicomanagement: Veiligheid als continu proces

Integraal risicomanagement omvat het evalueren en opvolgen van de arbeidsveiligheid. Het is een continu proces en blijft zich dus eindeloos herhalen. 

Tips om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren

Met deze tips verhoogt u de veiligheid op de werkvloer.

Tip 1: Veiligheidsinstructies

Goede instructies maken het voor alle werknemers duidelijk hoe ze hun taken op een veilige manier kunnen uitvoeren. Voorzie duidelijke instructies voor alle verschillende processen, materialen en arbeidsmiddelen.

Een goede opleiding van nieuwe werknemers staat hierin centraal. De kennis regelmatig opfrissen bij werknemers die al langer aan de slag zijn, zorgt ervoor dat cruciale informatie beter blijft hangen. Voorzie ook bijkomende opleidingen bij wijzigingen in procedures, het in gebruik nemen van nieuw materiaal, of andere veranderingen.

Tip: Werkpostfiches zijn een handige aanvulling op de algemene veiligheidsinstructies. Ze geven de werknemers een duidelijk overzicht van de veiligheidsvoorschriften en risico’s die gepaard gaan bij het gebruik van bepaalde machines, installaties en materialen.

Tip 2: Duidelijke signalisatie

Duidelijke signalisatie van zaken als nooduitgangen en EHBO-posten maken van veiligheid een concreet én overzichtelijk begrip.

Tip 3: Veiligheid als teamengagement

Betrek de medewerkers bij het nadenken over veiligheid. Uiteindelijk zijn zij het die de taken uitvoeren en het vaakst bloot worden gesteld aan de risico’s. Waardevolle input van medewerkers kan een wereld van verschil maken: de veiligheidsvoorschriften worden relevanter, én de medewerkers voelen zich terecht meer betrokken bij het veiligheidsbeleid.

Tip 4: Een overzichtelijke werkplek is een veilige werkplek

Rondslingerend materiaal op de werkvloer verhoogt het valgevaar aanzienlijk. Pleit voor een nette, overzichtelijke werkvloer en -omgeving, en verzeker dat de leidinggevenden daarover waken. Voorzie duidelijke instructies voor het achterlaten en opbergen van werkmateriaal, beschermingsuitrustingen, kabels en dergelijke meer. 

Tip 5: Investeer in persoonlijke beschermingsmiddelen

Dat kan gaan van een goede bureaustoel voor kantoormedewerkers tot veiligheidshelmen, werkschoeisel en fluorescerende hesjes. Voorzie al het nodige materiaal voor zowel medewerkers als eventuele bezoekers om de veiligheid te garanderen.

Tip 6: Geef het goede voorbeeld

Toon dat u als werkgever zelf volledig achter het veiligheidsbeleid staat door alle veiligheidsinstructies nauwkeurig op te volgen. Vraag ook hetzelfde van uw leidinggevenden. Zo benadrukt u nog maar eens het belang van een veilige werkomgeving.

Vragen over veiligheid op het werk? Contacteer experts en begin vandaag nog aan het verbeteren van de arbeidsveiligheid!

Het aantal ongevallen op de werkvloer beperken? Een preventieadviseur is de ideale bondgenoot in het aanscherpen van het veiligheidsbeleid voor uw organisatie. Bent u op zoek naar een preventieadviseur, of heeft u vragen over veiligheid op de werkvloer? Vul dan onderstaand formulier in. U ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies van experts en prijsvoorstellen op maat. Zo vindt u snel en eenvoudig de meest voordelige én geschikte oplossing voor uw bedrijf!