Inhoud
Wat houdt ergonomisch werken op de bureau in?
Ergonomie is een erg brede wetenschappelijke discipline. De wetenschap omvat alle aanpassingen van de omgeving aan de mens, opdat die zowel fysiek als mentaal optimaal kan functioneren. Ergonomie is belangrijk op de werkvloer, maar evengoed in de privésfeer. Ergonomie raakt in de praktijk alle aspecten van ons leven.
De ergonomie let op zowel de anatomische (lichamelijke) als psychologische (mentale) en fysiologische (biologische) kenmerken van de mens. Denk maar aan de juiste bureaustoel, het tijdig nemen van een welverdiende pauze, en het vermijden van werken op een te volle maag.
De 3 pijlers van ergonomie op kantoor
Een ergonoom houdt dus rekening met verschillende aspecten van het menszijn. De leer wordt ingedeeld in 3 belangrijke pijlers: fysieke ergonomie, cognitieve ergonomie en organisatie ergonomie.
Pijler 1: Fysieke ergonomie
Fysieke ergonomie is allicht de meest bekende vorm van ergonomie. Het gaat om de relatie tussen de activiteit en het lichaam, en de belasting van het werk op het lichaam. Denk maar aan hoe een werkplek werd ingericht, in welke houding iemand achter een bureau zit, en zelfs de manier waarop machines en installaties gebruikt dienen te worden.
Door aandacht te besteden aan de fysieke ergonomie vermindert niet enkel het aantal arbeidsongevallen en beroepsziektes, maar zijn de werknemers ook beter beschermd tegen bijvoorbeeld spier-, bot- en gewrichtsklachten. Daardoor verhoogt fysieke ergonomie de productiviteit op de werkvloer.
Fysieke ergonomie beperkt zich niet enkel tot fysiek zware beroepen. Ook voor bijvoorbeeld kantoormedewerkers bestaat het risico op arbeidsgebonden aandoeningen. De correcte techniek bij het optillen van een zware doos vol dossiers kan het verschil tussen een gezonde rug en een hernia betekenen. Zowel het verlichten van lasten als het waarborgen van zitcomfort vallen onder de fysieke pijler van ergonomie.
De juiste bureaustoel, kortere loopafstanden, het nodige veiligheidsmateriaal en de correcte zithouding zijn allemaal elementen die de fysieke ergonomie ten goede komen. Ook thuis en in de privésfeer is fysieke ergonomie belangrijk: denk maar aan het boodschappenwagentje dat winkelen vereenvoudigt, de juiste autostoel, of het trapladdertje in de keukentje om ook dat bovenste kastje te kunnen bereiken. Zelfs bij het ontwerpen van een simpele tandenborstel wordt fysieke ergonomie in overweging genomen.
Pijler 2: Cognitieve ergonomie
Minder bekend is de cognitieve ergonomie. De cognitieve ergonomie bestudeert verschillende mentale processen en de belasting van het werk op de geest. Denk maar aan hoe de mens informatie verwerkt en opslaat, hoe beslissingen worden genomen, hoe mensen redeneren en wat de impact is van stress op motorische en sociale reacties. Zelfs de interactie tussen mensen onderling, tussen mensen en systemen of mensen en machines wordt door de cognitieve ergonomie bestudeerd.
Door te investeren in cognitieve ergonomie op de werkvloer kunnen zaken als concentratieproblemen, vermoeidheid, stress gerelateerde werkongevallen en zelfs burn-outs vermeden worden. Medewerkers focussen zich beter, zijn minder snel (mentaal) vermoeid, en zijn daarom productiever.
Cognitieve ergonomie vind je onder meer terug in duidelijk aangegeven werk- en opslagplaatsen, duidelijke instructies en goede opleidingen. De medewerkers moeten het werk goed begrijpen en relatief eenvoudig kunnen uitvoeren. Het werk mag ook niet te repetitief en eentonig zijn, en ook tempogebonden werkzaamheden worden best vermeden.
Eenvoudig te bedienen machines, duidelijke software, en overzichtelijke informatie dragen bij aan het verbeteren van de cognitieve ergonomie op de werkvloer.
Pijler 3: Organisatie ergonomie
Tot slot is er ook organisatie ergonomie. Die vorm van ergonomie focust zich op de verschillende systemen, structuren en processen binnen een organisatie. Denk maar aan de reglementen, de werktijden, de samenwerking tussen de werknemers en de (interne) communicatie. Het gaat om de belasting van die systemen en structuren op de organisatie en haar werknemers.
Met een goede organisatie ergonomie verloopt het werk vlot en volgens een logische flow. Er zijn geen overbodige handelingen die het werk en de samenwerking belemmeren. Shifts volgen elkaar vlekkeloos op, verschillende teams hebben een vlotte onderlinge communicatie, en de samenwerking binnen afzonderlijke teams verloopt zonder obstakels.
Een efficiënt werkproces zorgt niet enkel voor een hogere productiviteit, maar ook voor minder frustraties onder de werknemers. Idealiter worden de werknemers betrokken bij het vinden van oplossingen voor problemen in en tussen de verschillende processen binnen de organisatie.
Een goed voorbeeld van vlotte organisatie ergonomie vind je in keuken van een restaurant. Afwassers, obers en koks moeten vlot samenwerken aan hoog tempo om ook op de drukste momenten de juiste gerechten voor te kunnen schotelen aan hun gasten.
Zaken als teambuildings, het betrekken van werknemers bij het uitwerken van processen en het opstellen van een duidelijke communicatielijn zorgen voor een goede organisatie ergonomie.
Ontvang offertes
Belasting versus belastbaarheid
In de ergonomie gaat u op zoek naar een gezonde relatie tussen belastbaarheid en belasting. Zo kan overbelasting op fysiek, mentaal en organisatorisch vlak vermeden worden. De belasting bestaat uit de vereisten die een activiteit stelt van degene die de activiteit uitvoert. De belastbaarheid slaat terug op wat degene die de activiteit uitvoert aankan, zowel op fysiek als op mentaal vlak.
Een negatieve relatie tussen belasting of belastbaarheid kan langs beide kanten. Zo kan een werknemer fysiek overbelast raken door werk dat op fysiek vlak te veeleisend is.
Het omgekeerde kan ook: een werknemer kan fysiek en/of mentaal meer belastend werk aan, en raakt verveeld met het werk dat hij of zij voorgeschoteld krijgt omdat een deel van de belastbaarheid onbenut blijft. Beide zijn slecht voor de productiviteit en de gezondheid van de werknemer.
Wat betekent ergonomie op de werkplek (en thuis)? Wat is een voorbeeld van ergonomie?
Ergonomie is, zoals je ziet, een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Zowel thuis als op het werk kunnen mankementen in de ergonomie ons duur komen te staan.
Thuis betekent ergonomie voornamelijk dat je dagelijkse taken comfortabel, veilig en vlot kunt uitvoeren. Zoals hierboven beschreven gaat het om het comfort van je autostoel tot de vorm van je tandenborstel.
Op het werk heeft ergonomie dan weer een belangrijke invloed op de productiviteit en globale prestatie van de organisatie. Goede ergonomie op zowel individueel als organisatorisch niveau is ontzettend belangrijk.
Naast de zaken als de juiste bureaustoel, voldoende pauzes en duidelijke communicatie van bovenaf, zijn er ook meer specifieke vormen van ergonomie. Denk maar aan de bereikbaarheid van de werkplekken voor rolstoelgebruikers, of de verhoogde nood aan verlichting voor oudere werknemers die achter computerschermen werken.
Waarom is ergonomie belangrijk?
Een ergonomisch verantwoordde werkplek is cruciaal voor het menselijk welzijn en de veiligheid op de werkvloer, maar evengoed voor de productiviteit en de efficiëntie van een organisatie.
Fouten in de fysieke ergonomie kunnen resulteren meer en lange afwezigheden wegens ziekte. Een mankement in de cognitieve ergonomie kan leiden tot minder gemotiveerde werknemers, een hoger aantal burn-outs, of verminderde efficiëntie op de werkvloer. Met goede organisatie ergonomie worden inefficiënties, miscommunicaties en conflicten op de werkvloer vermeden.
Hoe werkt ergonomie? Wat is ergonomie en 5 tips en voorbeelden om de ergonomie te verbeteren
Hoe wordt ergonomie nu in de praktijk gebracht? Hieronder vind u enkele praktische tips om snel en eenvoudig de ergonomie van uw bedrijf te verbeteren.
Tip 1: Een correcte werk- en zithouding
Een correcte werkhouding kan overbelasting bij repetitieve bewegingen voorkomen. Informatie beschikbaar stellen omtrent de juiste zithouding of de correcte manier om lasten te tillen, kan de hoeveelheid klachten aan de bovenste ledematen en de rug drastisch verlagen.
Tip 2: Voldoende pauzes – met beweging
Voldoende pauzeren is niet enkel bevorderlijk voor de productiviteit en concentratie, maar biedt ook de ideale aangelegenheid om werknemers die een zittend beroep uitoefenen in beweging te krijgen. Bewegingspauzes inlassen verkleint de kwalijke gevolgen van langdurig stilzitten, en houden de werknemers fit en gezond.
Tip: Pauzes waarbij de werknemers buiten in beweging komen, zijn het meest effectief.
Tip 3: Vermijd geluidsoverlast
Geluiden van telefoons, toetsenborden en pauzerende collega’s kunnen nefast zijn voor de concentratie van uw werknemers. Stille ruimtes waar de werknemers gefocust en zonder storende geluiden aan complexe projecten kunnen werken, noise cancelling koptelefoons, of aparte pauzeruimtes kunnen een enorm verschil in productiviteit betekenen.
Tip 4: Ook ogen hebben rust nodig
Deze tip is vooral van toepassing op beeldschermwerkers. Urenlang naar een computerscherm, tablet of smartphone staren kan op lange termijn desastreuze gevolgen hebben voor het zicht. Las daarom regelmatig pauzes in en kijk weg van het scherm.
Tip: Een bijkomend voordeel van bewegingspauzes? Er gaan geen schermen mee gepaard!
Tip 5: Opleidingen
Een grote groep werknemers bereiken? Dat doe je via opleidingen! Opleidingen en workshops waardoor werknemers een beeld krijgen van hoe ze de ergonomie op het werk voor zichzelf kunnen verbeteren, zorgen niet enkel voor minder fysieke en mentale klachten. Door opleidingen over relevante topics te organiseren, verhoog je de mate van participatieve ergonomie.
Idealiter gaan werknemers mee nadenken over de juiste oplossing voor verschillende ergonomische problemen op de werkvloer. Het resultaat? Een hoger engagement en betere, creatieve oplossingen voor veelvoorkomende problemen!
Hoe waakt een werkgever over ergonomie op het werk?
Ergonomie is een van de welzijnsdomeinen, en dus zeer belangrijk in het kader van welzijn op het werk. Werkgevers zijn dus verplicht om in te zetten op ergonomie op de werkvloer. Plannen om de ergonomie te verbeteren kunnen opgenomen worden in het welzijnsbeleid, het globale preventieplan en het jaarlijks actieplan.
Een preventieadviseur zal samen met de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk (de IDPBW en de EDPBW) waken over het naleven van het welzijnsbeleid. De preventieadviseur kan ook bijgestaan worden door een ergonomie-expert.
Zij zorgen bijvoorbeeld voor het verschaffen van informatie over correcte zit- en tilhoudingen, opleidingen omtrent het gebruik van beeldschermen en software, en waken over de aankoop van ergonomisch verantwoorde arbeidsmiddelen.
Wat doet een externe preventieadviseur? Van risicoanalyse tot opleiding
Een externe preventieadviseur en/of een ergonomie-expert van de EDPBW analyseren de verschillende ergonomische risico’s binnen uw organisatie. Ze brengen de belasting en belastbaarheid in kaart, doen onderzoek naar wat leeft op de werkvloer, bekijken welke onderwerpen om extra aandacht vragen, en bieden ondersteuning bij het opstellen en naleven van de ergonomische maatregelen in het welzijnsbeleid.
Een externe preventieadviseur of een ergonomie-expert van een EDPBW kan ook opleidingen, coachingsmomenten en individueel advies voorzien voor alle werknemers in de organisatie.
Een ergonomisch verantwoord bedrijf? Een preventieadviseur staat u bij!
Tijd om de ergonomie binnen uw bedrijf grondig bij te schaven? Een extern preventieadviseur helpt u met het opsporen van verbeteringspunten en het uitwerken van de nodige oplossingen. Bent u op zoek naar een preventieadviseur of heeft u vragen over ergonomie op de werkvloer? Vul dan onderstaand formulier in.
U ontvangt gratis en vrijblijvend advies op maat, alsook prijsvoorstellen van preventieadviseurs in uw omgeving. In enkele klikken bent u een belangrijke stap dichter bij een ergonomisch verantwoorde werkomgeving!