Inhoud
Wat is een re-integratietraject?
Een re-integratietraject is een traject waarmee arbeidsongeschikte werknemers het werk (geleidelijk aan) kunnen hervatten. Dat kan bijvoorbeeld na een (arbeids)ongeval, langdurige ziekte, burn-out of operatie. Het traject wordt doorgaans reeds aangevat voor het einde van de arbeidsongeschiktheid.
Het traject wordt opgesteld in samenwerking met verschillende actoren, waaronder natuurlijk de arbeidsongeschikte werknemer en de werkgever. De focus ligt op het vinden van de juiste aanpak om de werknemer op een duurzame manier weer aan de slag te krijgen.
Elk re-integratietraject steunt zoveel mogelijk op het collectief re-integratiebeleid.
Wat is een collectief re-integratiebeleid?
Het collectief re-integratiebeleid biedt enerzijds een kader waarbinnen individuele re-integratietrajecten vorm kunnen krijgen. Anderzijds vormen (geanonimiseerde) gegevens uit die individuele trajecten een basis voor het opstellen van dat beleid.
Als werkgever bent u verplicht om dergelijk beleid op te stellen, te (laten) evalueren en bij te schaven. De preventieadviseur-arbeidsarts en een eventueel Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk zijn daarin belangrijke bondgenoten.
Voor wie is het traject?
Het traject is bedoeld voor werknemers met een arbeidsovereenkomst die langere tijd arbeidsongeschikt zijn. Zij kunnen het re-integratietraject zelf aanvragen bij hun werkgever, hun behandelend arts, of rechtstreeks bij de preventieadviseur-arbeidsarts. De werkhervatting hoeft overigens niet via het re-integratietraject te verlopen. Werknemers kunnen het werk ook zonder traject hervatten.
Ook als werkgever kunt u, onder bepaalde voorwaarden, na 3 maanden ononderbroken arbeidsongeschiktheid een re-integratietraject aanvragen bij de preventieadviseur-arbeidsarts.
Voor arbeidsongeschikte werknemers die niet langer tewerkgesteld zijn of niet meer tewerkgesteld kunnen worden bij hun huidige werkgever bestaat het terug-naar-werktraject.
Kan een werknemer of werkgever het traject weigeren?
Het is de preventieadviseur-arbeidsarts die beoordeelt of er een mogelijkheid tot re-integratie is. Als de arbeidsgeneesheer zijn of haar akkoord geeft, kan u het re-integratietraject als werkgever niet zomaar weigeren. U bent verplicht om een re-integratieplan op te stellen en de werknemer aangepast of ander werk aan te bieden.
U kunt die verplichting naast zich neerleggen als het objectief en technisch (of om andere gegronde redenen) niet mogelijk is om dergelijk plan op te stellen. Die redenen moet u opnemen in een verslag.
Ook als de werknemer nog niet in staat is om het werk te hervatten, kan de aanvraag tot een re-integratietraject geweigerd worden.
De werknemer mag het re-integratietraject weigeren. De werknemer blijft dan arbeidsongeschikt zolang die een geldig ziekteattest kan voorleggen.
Kan een ontslag na een gefaald re-integratietraject?
Een werknemer kan niet zomaar ontslagen worden binnen het kader van het re-integratietraject. Een beëindiging van de arbeidsovereenkomst kan, in die context, enkel via de ontslagprocedure wegens medische overmacht. Die procedure staat volledig los van het re-integratietraject en eventuele uitkomsten uit het traject en kan pas opgestart worden na een arbeidsongeschiktheid van 9 ononderbroken maanden.
Wat is het verschil met een terug-naar-werktraject (TNW-traject)?
Het re-integratieproject verloopt binnen een onderneming of organisatie. Werknemers kunnen enkel aan het traject deelnemen als ze een arbeidsovereenkomst hebben.
Het terug-naar-werktraject of TNW traject verloopt via het ziekenfonds. Het traject is er voor werknemers met én zonder arbeidsovereenkomst. Werknemers die opgeroepen worden, zijn verplicht het traject te volgen.
Wie is betrokken bij werkhervatting na invaliditeit?
Een re-integratietraject kan opgesteld worden op vraag van de werknemer of op vraag van de werkgever. Eens het verzoek tot re-integratie wordt goedgekeurd, moet de werknemer actief deelnemen. Maar welke andere actoren zijn betrokken bij de werkhervatting? En welke rol spelen zij?
Preventieadviseur-arbeidsarts
De arbeidsarts of arbeidsgeneesheer van de interne of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk speelt een cruciale rol in het re-integratietraject:
- De preventieadviseur-arbeidsarts (of een van de verpleegkundigen die de arbeidsarts bijstaan) moet na 4 weken arbeidsongeschiktheid contact opnemen met de arbeidsongeschikte werknemer om die te informeren over de mogelijkheden omtrent de werkhervatting.
- Een aanvraag tot een re-integratietraject is steeds gericht aan de arbeidsarts.
- De preventieadviseur-arbeidsarts beoordeelt of de arbeidsongeschikte werknemer in staat is om het traject te volgen.
- De arbeidsarts is verplicht om de behandelende arts van de werknemer te informeren over het traject.
Ook kan de arbeidsarts een belangrijke rol spelen in het opstellen en invullen van het traject. Dat is niet verplicht, maar wel aan te raden. De preventieadviseur-arbeidsarts kent het bedrijf en de arbeidsomstandigheden. Hij of zij weet hoe het werk verloopt, welke aanpassingen mogelijk en nuttig zijn, en welke andere taken de werknemer eventueel kan uitvoeren. Ook is de arbeidsarts een goed aanspreekpunt voor iedereen die betrokken is bij het traject.
Naast de preventieadviseur-arbeidsarts kunnen ook andere preventieadviseurs uit de interne of externe preventiediensten een rol spelen in het traject. Denk maar aan een ergonoom of de preventieadviseur psychosociale aspecten.
Behandelend arts of specialist
De werknemer kan zijn of haar behandelend arts of specialist verzoeken om een re-integratietraject aan te vragen bij de arbeidsarts. De behandelend arts kan preventieadviseur-arbeidsarts en de adviserend geneesheer van het ziekenfonds informatie verschaffen over de werknemer, maar enkel als de werknemer daarmee instemt.
Werkgever
Als werkgever kunt u een re-integratietraject aanvragen voor een arbeidsongeschikte werknemer. U moet waar mogelijk mee op zoek gaan naar ander of aangepast werk. Daarnaast bent u verplicht een collectief re-integratiebeleid op te stellen.
Wat is het belang van re-integratie bij arbeidsongeschiktheid?
Hoe langer een werknemer afwezig is wegens arbeidsongeschiktheid, hoe hoger de drempel wordt om het werk te hervatten. Na een afwezigheid langer dan 3 maanden zal 1 op de 2 werknemers het werk niet bij dezelfde werkgever hervatten. Hoe sneller u de werknemer de kans kunt geven om het werk opnieuw aan te vatten, hoe beter.
Daarnaast kan een langdurige afwezigheid ook heel wat kosten voor zowel u als werkgever als de sociale zekerheid. De werknemer zelf lijdt uiteraard ook onder de arbeidsongeschiktheid. Die verliest niet enkel een deel van zijn of haar inkomen, maar ook belangrijke sociale contacten.
Een belangrijk bijkomend doel van het re-integratietraject is het verkleinen van het risico op hervallen. Het traject zorgt ervoor dat een werknemer het werk op een duurzame manier kan hervatten. Bovendien kan het re-integratietraject (met aangepast of ander werk) zorgen voor een vlotter herstel van de werknemer.
Een goed re-integratietraject is dus voordelig voor zowel de werknemer als de werkgever!
Wat is de responsabiliseringsbijdrage?
Heeft u als werkgever veel medewerkers die langer dan een jaar afwezig zijn door arbeidsongeschiktheid? Dan wordt u gecontacteerd door de RSZ. Bij een te grote instroom in de invaliditeit (2 keer zo hoog als de instroom bij andere ondernemingen binnen uw sector, of 3 keer zo hoog als de instroom bij de privésector in het algemeen) kunt u een responsabiliseringsbijdrage opgelegd worden.
Werknemers die arbeidsongeschikt zijn maar op datum van aanvraag van invaliditeit toelating krijgen tot werkhervatting én die het werk progressief hervatten, worden door het RSZ niet meegerekend bij de instroom in de invaliditeit.
Wat zijn de fases van het re-integratietraject?
In welke fases verloopt het re-integratietraject? Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende fases: van de opstart van re-integratietraject tot de opmaak van het re-integratieplan.
Fase 1: Opstart
Het traject wordt opgesteld op verzoek van de werknemer of werkgever. Als werkgever kunt u het traject pas aanvragen als de werkgever voor een periode van minstens 3 maanden ononderbroken arbeidsongeschikt is. Bij een akkoord van alle betrokken partijen (werknemer, werkgever en arbeidsarts) wordt het traject opgestart.
Fase 2: Re-integratiebeoordeling
Na de opstart onderzoekt de arbeidsarts of de medewerker tijdelijk of definitief ongeschikt is voor de taken die hij of zij normaal uitvoert. De arbeidsarts bepaalt welke aanpassingen nodig zijn, of welke andere taken de werknemer kan uitvoeren.
Een arbeidsarts kan 3 beslissingen nemen na het onderzoek:
- Beslissing A. De arbeidsongeschiktheid is tijdelijk. Op termijn zal de werknemer het takenpakket weer kunnen opnemen. In de tussentijd kan de werknemer aangepaste of andere taken uitvoeren. Het re-integratieplan moet na 63 kalenderdagen opgesteld zijn.
- Beslissing B. De arbeidsongeschiktheid is definitief. De werknemer zal het huidige takenpakket nooit meer kunnen uitvoeren. De werknemer kan (op termijn) wel aangepast of ander werk uitvoeren. De werkgever heeft 6 maanden de tijd om het re-integratieplan op te stellen.
- Beslissing C. Het re-integratietraject wordt afgesloten. Een re-integratiebeoordeling is niet mogelijk. Een nieuw traject kan ten vroegste 3 maanden laten opgestart worden.
De behandelend arts kan, mits akkoord van de werknemer, betrokken worden bij het overleg in deze 2de fase. Ook de andere preventieadviseurs, een psycholoog, of andere betrokkenen kunnen een rol spelen in de re-integratiebeoordeling.
Fase 3: Opmaak re-integratieplan
Op basis van de re-integratiebeoordeling stellen de werknemer, de werkgever en de arbeidsarts het re-integratieplan op. Het individuele traject leunt zoveel mogelijk aan bij het collectieve re-integratiebeleid.
De arbeidsongeschikte werknemer heeft 14 kalenderdagen de tijd om al dan niet akkoord te gaan met het re-integratieplan. Hij of zij moet een weigering van het re-integratieplan motiveren.
Lukt het niet om binnen de termijn (63 kalenderdagen bij beslissing A, 6 maanden bij beslissing B) een re-integratieplan op te stellen? Dan moet de werkgever binnen dezelfde termijn een gemotiveerd verslag opstellen.
Ontvang offertes
Hoe ziet het re-integratieplan eruit?
Een re-integratieplan geeft concreet weer hoe de werknemer het werk zal hervatten, welke voorwaarden en nodige maatregelen die hervatting mogelijk maken, en hoe hij of zij daarin begeleid wordt.
Aangepast of ander werk na langdurige afwezigheid
Een re-integratieplan kan bestaan uit aanpassingen van het takenpakket of andere taken binnen dezelfde onderneming. De precieze voorwaarden waaronder het werk hervat wordt, verschillen van situatie tot situatie. Het werkvolume, de werkinhoud, de werkpost en de taakverdeling kunnen, indien mogelijk, aangepast worden waar nodig.
Ook het uurrooster kan aangepast worden. Zo kan een werknemer verminderde prestaties leveren als hij of zij minstens 30 ononderbroken kalenderdagen afwezig was wegens arbeidsongeschiktheid.
Begeleiding en opleiding
Het re-integratieplan beschrijft ook welke eventuele opleidingen de werknemer kan volgen om het nieuwe of aangepaste takenpakket onder de knie te krijgen. Als de werknemer begeleid wordt om nieuwe competenties te verwerven, wordt dat ook opgenomen in het plan.
Het plan vermeldt ook welke interne en externe actoren de werknemer verantwoordelijk zijn voor het opleiden en/of begeleiden van de werknemer.
Progressieve werkhervatting
Een re-integratieplan is, idealiter, progressief in opbouw. De werknemer werkt bijvoorbeeld aanvankelijk slechts 50 procent van diens voormalig gepresteerde uren. Na een aantal maanden levert de werknemer 75 procent van diens vorige prestaties, om uiteindelijk weer 100 procent van de voormalige uren te presteren. Die progressiviteit staat, indien van toepassing, vermeld in het re-integratieplan.
Een re-integratieplan heeft overigens lang niet altijd een progressieve opbouw. De preventieadviseur-arbeidsarts kan de werknemer ook zelf opvolgen. Aan de hand van de resultaten kan de arbeidsarts het re-integratieplan herbekijken en zelf bepalen welke progressie mogelijk is.
Die progressie is ook niet altijd mogelijk. Er kan sprake zijn van een definitieve toestand, waardoor de werknemer niet meer in staat is om alle voormalige uren weer op te nemen. De arbeidsovereenkomst wordt dan doorgaans aangepast.
Duratie
Tot slot bevat het plan ook een geldigheidsduur. Die duur kan indien nodig gewijzigd worden.
Hoe lang mag re-integreren duren?
Hoe lang het re-integratietraject duurt, is volledig afhankelijk van de situatie. Er zijn heel wat elementen die de duur van het traject kunnen beïnvloeden. De arbeidsarts waakt erover dat de werknemer het werk zo snel mogelijk volledig hervat. Dat is echter niet altijd mogelijk.
Meer weten over de re-integratie van werknemers uit dienst? Contacteer een specialist!
De kans op een succesvolle werkhervatting vergroten voor uw werknemers? Met een goed re-integratiebeleid verzekert u een duurzame terugkeer naar de werkvloer.
Heeft u vragen over de re-integratie van zieke werknemers, of bent u op zoek naar een preventieadviseur voor uw onderneming? Vul dan snel onderstaand formulier in. U ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies en offertes op maat. Zo vindt u snel en eenvoudig een geschikte aanpak voor uw onderneming!